Een open vraag is erg vaag om een antwoord op te geven. Vraag je hoe het is dan krijg je vaak het antwoord goed. Omdat ik ondertussen uit ervaring weet dat NT-ers dit vragen uit beleefdheid en ze verwachten geen hele uitleg op die vraag.
Wanneer mijn moeder vroeger vroeg hoe het op school was geweest die dag zei ik ook altijd goed. Als ze zou gevraagd hebben hoe de test gegaan was dan zou ze een ruimer antwoord gekregen hebben.
Wil je graag een ruimer antwoord stel dan een gesloten vraag. Wat doe je bij GRIPvzw? En je zal een ruimer antwoord krijgen.
Als mijn planning niet loopt zoals ik denk dat ze gaan lopen doordat je te laat bent dan moet ik in mijn hoofd alles reorganiseren.
Ik ga dan veel stiller zijn om dit terug in orde te krijgen in mijn hoofd.
Als ik terug spraakzamer wordt is mijn planning herschikt. Dat het herschikt is wilt niet zeggen dat het makkelijk is om dit te doen.
NT'er is de afkorting van neurotypicals, vele ASS'ers gebruiken deze afkorting voor mensen zonder ASS (autisme).
Mijn persoonlijke leuze is: zeg wat je doet en doe wat je zegt.
Dit wil letterlijk zeggen dat je ook best eerst zegt wat je gaat doen en dit dan ook effectief doet.
Andersom is niet goed want dan is hetgeen wat je doet al gebeurd en dan moet je het ook niet meer zeggen.
Verwittigen bij onvoorziene gebeurtenissen die een invloed hebben op de gemaakte afspraken is dus zeer belangrijk!
Als je mij een felle schouderklop zou geven dan voel ik die een halve dag later nog steeds, een zacht schouderklopje is al veel draaglijker.
En als ik verwittigd ben dan kan ik me min of meer voorbereiden.
Er is bij mij nog het belang van woordkeuze. Als je zegt dat je bij mij bent om 15u dan zou je bij mij ook moeten aanbellen om 15u en niet 5 minuten later. Als je daarentegen rond 15u zegt dan weet ik dat je iets vroeger of iets later kan zijn door bijvoorbeeld het verkeer.
Nog iets wat voor mij te vaag is het volgende. Als je zou zeggen dat je tussen 14u en 15u zou toekomen. Dat is voor mij te vaag, ik weet me daar geen weg mee. Dan zou ik het op prijs stellen als je zegt dat je rond 15u komt en zie je dat je niet binnen het academisch kwartiertje ter plekke zult zijn dan zou ik het leuk vinden dat je even verwittigt zodat ik weet wat er aan de hand is.
Wat ook belangrijk is; als ik met jou een afspraak heb om iets te doen en ook een uur van afspreken. Als je van mij niets hoort als wij wat af gesproken hebben dan gaat het voor mij sowieso door. Ik verwittig als ik het het uur niet zou halen, en ik verwittig zeker als de afspraak niet kan doorgaan om welke reden dan ook. Dus van jou kant zou ik het ook op prijs stellen wanneer je later bent of wanneer je niet kan komen dat je me dan verwittigd. Dat ik op z'n minst weet waar ik aan toe ben. En ik weet ook dat iemand het druk kan hebben of veel aan z'n hoofd heeft, maar even je telefoon pakken en bellen of sms'en kost weinig moeite. Als je liever een mailtje doet dat is ook geen probleem, als je maar een seintje geeft. Verwittig me ook zo vlug mogelijk, zo loop ik niet een hele tijd ambetant te wezen en moet ik niet onwetend rond lopen en je proberen te bereiken en misschien kwader reageren dan bedoelt is wanneer ik je voicemail voor de zoveelste keer hoor, je niet reageert op mijn sms'je of mail. Want hoe langer het duurt eer ik wat van je hoor des te ambetanter ik wordt en wanneer ik je meermaals heb proberen te bereiken dan heb ik zoiets van ja zeg ik heb geprobeerd en heb ik zoiets van foert.
Behandel de ander zoals jij zelf wilt behandelt worden heeft voor iedereen een andere betekenis, heb ik al ondervonden.
Het kost voor mij veel energie om er rekening mee te houden dat de meerderheid van de mensen zonder autisme vaak later is op the place-to-be. Het zou dan ook leuk zijn als er een beetje rekening mee wordt gehouden dat bepaalde dingen enorm veel energie van me kosten en dat ik daardoor erg moe kan zijn op het einde van de dag.
Er zijn heel wat dingen die mijn dag om zeep kunnen helpen zoals het feit dat de trein of bus nog maar 5 minuten vertraging zou hebben. Dan begint er bij mij een systeem op gang te komen dat zegt; dat wil zeggen dat ik 5 minuten later aankom en dus ook later thuis zal zijn en dat ik misschien het stadsbusje mis waardoor ik te voet naar huis moet.
En hoe meer tegenslagen er zo voorkomen op m'n dag des te vervelender ik word. En dat gaat pas over als ik weer thuis ben in mijn veilig appartementje waar ik tot rust kan komen. Omgaan met die frustraties is moeilijk.
Een weg omleiding met de bus waarvan ik het traject goed ken is ook moeilijk voor mij. Ik begin me dan allerlei vragen te stellen zoals: zit ik in de juiste bus? Hoe komt het dat er omleiding is? Komt de bus voorbij de halte dat ik van de bus wil? Het is dus niet eenvoudig om de bus te nemen terwijl er omleidingen zijn.
Ik neem ook regelmatig de trein en op die manier ben je wel vlugger op bestemming als de trein geen vertraging heeft tenminste. Het lijkt wel of de trein steeds vertraging heeft wanneer ik de trein wil nemen. Ik begin dan steeds al verder te denken, zoals: dan ben ik later thuis, ben ik later aan het eten enzo...
Zo weet ik ook vaak niet hoe te reageren op recepties of feestjes waar ik niemand ken. Bij wie ga ik dan staan en waarover begin ik dan te praten. Dat zijn zo van die dingen waarmee ik nu nog steeds geen oplossing voor heb.
En dat blijft moeilijk.
Zo bel ik ook niet graag omdat je nooit weet waarover de andere beller gaat beginnen en hoe lang het gesprek zal zijn, ik houd me tot het noodzakelijk. Doordat ik de andere beller niet kan zien is dit moeilijker voor mij. Als ik telefoon krijg is dit heel onverwachts voor mij en is het moeilijker om op te nemen. Dus houd je aan het hoogst noodzakelijke en begin heel verhaal te vertellen.
Iemand herkennen op een andere locatie is niet evident. Ik heb in een ziekenhuis gewerkt waar iedereen werkkledij aan heeft. En het wilt al eens lukken dat je net één van je collega's tegen komt aan de andere kant van het land. Ik weet dan wel dat ik die ergens van ken maar ik weet niet dadelijk van waar. Zo zeg ik al goedendag naar een persoon, ook al heb ik hem of haar nog niet echt herkend. Omdat de herkenning vaak een honderdtal meter verder komt en als je dan geen goedendag hebt gezegd dan kan je daar commentaar op krijgen. En terug gaan is het ook niet om dan nog goedendag te zeggen.
Als je belooft iets te doen, doe dan ook hetgeen je beloofd hebt. Bijvoorbeeld als je zegt dat je gaat bellen voor woensdag avond doe dit dan ook want ik voorzie mij dan daar op. Als je denkt dat je niet voor woensdag avond kan bellen zeg dan liever dat je in de komende week belt, dan weet ik dat ik 'n telefoon kan verwachten. Dit geld ook voor mails, als iemand belooft te mailen bijvoorbeeld deze week dan kijk ik extra m'n mail na omdat ik een mail verwacht. Doe geen belofte die je niet kan nakomen want dat blijft bij mij dan hangen en ik onthoud dat dan ook
Ik heb geleerd dat als ik iets denk of ervaar, dat dit niet wil zeggen dat anderen dit ook zo denken of ervaren. Wat ik ook heb is dat ik steeds muziek bij me heb, en zeker wanneer ik het openbaar vervoer neem. Als ik al teveel prikkels heb gekregen dan probeer ik me zo wat af te sluiten om nog meer prikkels te krijgen. En ik bepaal dan zelf hoe luid de muziek staat en er zijn weinig mensen die je dan aanspreken om iets te vragen. De reden waarom ik die muziek bij heb is omdat de bel van De Lijn in de bus nog al eens hard kan zijn van geluid en dat doet letterlijk pijn in m'n oren. Ook het geroezemoes en andermans muziek zou me storen. In de trein is dat net van hetzelfde.
Iets nieuws gaan doen, kan weken duren. Het trapje om het nieuwe te gaan doen, ligt erg hoog. Ik zal dat dan ook niet vlug doen. Samen met iemand vergemakkelijkt het wel.
Wat ik ook heb gemerkt is dat iets negatiefs langer blijft hangen dan iets positiefs, iets positiefs hoor ik zelfs niet meer na iets negatiefs. Ik heb ook gemerkt dat als iets veranderd in iets positiefs dat dat makkelijker gaat om te verwerken omdat het in mijn voordeel is, veranderd iets daarentegen in iets negatiefs dan is dit veel moeilijker te verwerken en blijft dit veel langer hangen.
Wat kleren kopen betreft dat is ook niet zo eenvoudig. Vraag me niet om en een broek en een T-shirt en een paar schoenen te kopen want dan pas ik. Ik kan mij gerust op 1 kledingstuk focussen, het steeds weer passen van dat kledingstuk geeft al voldoende stress. En na een bepaalde tijd heb ik er gewoon genoeg van. Vraag me dus niet om winkel in en winkel uit te lopen voor het juiste kledingstuk want dat is de hel. En als ik dan toch een T-shirt en een broek zou kopen dan associeer ik die twee stukken als zijnde samen aandoen, en dat wil ik vermijden.
Ondertussen heb ik wel geleerd dat je verschillende dingen kan combineren maar het blijft een moeilijke.
Ik zal niet snel impulsieve aankopen doen. Maar als ik bijvoorbeeld Harry Potter deel 1 gekocht heb en ik zie deel 2 in de winkel staan, dan komt mijn "autisme-spookje". Dat spookje blijft knagen en zeuren om toch maar deel 2 te kopen. Ik kan dit spookje niet zomaar even "afzetten".
Als ik voor de eerste keer een handeling moet uitvoeren, is het gemakkelijker dat ik het visueel gezien heb. Het hoeven geen pictogrammen te zijn, maar zien doen helpt me wel.
Geografisch is het moeilijk voor me. Ik baseer me op bepaalde punten om dat nieuwe traject aan te leren en te herkennen bv. een rode brievenbus. Als de week daarop die brievenbus weg is, of groen geverfd, dan ben ik mijn weg kwijt
Pas op als je onverwacht je haar kleurt of een totaal andere coupe hebt. Dit maakt het me moeilijk je te herkennen. En vraagt wat tijd om je te herkennen. Dit geldt ook voor brildragers. Heb je ineens een heel andere kleur van bril dan kan ik even aan het zoeken zijn van 'hier is iets verandert, maar wat?'
Ik heb in de loop der jaren heel wat bestanden verzameld op mijn harde schijf. Voor elke situatie lijk ik wel een ander bestand te hebben en er komen er alleen maar bij. Hoe meer situaties ik meemaak, hoe meer bestanden. Ik slaag er (nog) niet in deze bestanden met elkaar te combineren. M'n harde schijf lijkt nu al overvol te staan.
Nog 1 weetje: Pas op met wat je zegt want het kan zijn dat je innerlijk wordt uitgelachen omdat ik hetgeen wat je zegt ook in beeld zie in mijn hoofd. Als je vast stelt dat het in de living nogal warm is en je zegt 'zet de verwarming eens wat lager.' Dan kan je 'n antwoordt verwachten in de zin van 'waar zetten, in de kelder of wat.'
Wanneer je me 's morgens ziet en er op dat moment kwiek uitzie wilt dat niet zeggen dat ik er in de namiddag nog kwiek uitzie. Het kan druk geweest zijn in mijn hoofd en als ik niet voldoende tijd krijg om dit een plaats te geven dan zal je vaker een zucht horen. Mijn energiepeil is erg laag en ik kan dan niet veel meer hebben. Ik doe dus al moeite om door te blijven gaan omdat je dat vraagt met niet zoveel woorden.
Dat is het nadeel wanneer een handicap onzichtbaar is en er erg veel onwetendheid is.
Maak jouw eigen website met JouwWeb